اوراق قرضه چیست ؟
اسنادی است که به موجب آن شرکت انتشاردهنده متعهد میشود مبالغ مشخصی (بهره سالانه) را در زمانهایی خاص به دارنده آن پرداخت کند و در زمان مشخص (سررسید) اصل مبلغ را باز پرداخت کند. دارنده اوراق به عنوان بستانکار حق دریافت اصل و بهره آن را دارد ولی هیچ مالکیتی در شرکت ندارد.
اوراق قرضه از اوراق بهادار محسوب می شود و صادرکننده اوراق قرضه به خریدار بدهکار میشود. این سند دارای سررسید است و مبلغ آن در زمان سررسید به وسیلهٔ صادرکننده پرداخت میشود. این اوراق دارای کوپن بهره هستند و بهرهٔ آنها در فواصل زمانی معیّنی توسط بانک که نمایندگی صدور اوراق را دارد، پرداخت میشود. از نظر سررسید، اوراق قرضه به سه دستهٔ کوتاه مدّت، میان مدّت و بلندمدّت تقسیم میشوند. سررسید اوراق کوتاه مدّت بین یک تا پنج سال، سررسید اوراق میان مدّت بین پنج تا ده سال و سررسید اوراق بلند مدّت معمولاً بیش از ده سال است.
مشخصات اوراق قرضه معمولا اوراق قرضه دارای مشخصات زیر هستند:
ارزش اسمی: مبلغ پولی است که اوراق قرضه در زمان سررسید ارزش دارد. در واقع مبلغ پولی است که بر روی اوراق قرضه چاپ میشود. همچنین مبلغ مرجع صادر کننده اوراق قرضه در هنگام محاسبه پرداخت سود مورد استفاده قرار میگیرد. به عنوان مثال، سرمایه گذار یک اوراق قرضه را با مبلغ ۱,۱۰۰,۰۰۰ ریال خریداری میکند و یکی دیگر از سرمایه گذاران بعد از خرید با تخفیف ۹۰۰,۰۰۰ ریال، همان اوراق را میبخشد. وقتی که اوراق قرضه به زمان سرسید خود برسد، هر دو سرمایه گذار ۱,۰۰۰,۰۰۰ ریال از اوراق قرضه را دریافت خواهند کرد.
نرخ کوپن یا نرخ بهره : نرخ بهره ای است که برمبنای ارزش اسمی اوراق قرضه، پرداخت می شود. این نرخ در طول دوره عمر خود ثابت است ولی در صورت تغییر اعلان خواهد شد. به عنوان مثال اگر نرخ بهره یک برگه اوراق قرضه ۱۰% و ارزش اسمی آن ۱,۰۰۰,۰۰۰ ریال باشد مبلغ بهره پرداختی سالانه ۱,۱۰۰,۰۰۰ ریال خواهد شد.
تاریخ کوپن: تاریخهایی هستند که صادر کننده اوراق قرضه مبلغ بهره را پرداخت میکند. این باز پرداخت در هر دورهای میتواند صورت گیرد.
تاریخ سررسید :زمانی است که صادرکنندگان اوراق قرضه آن را به ارزش اسمی پرداخت میکند.
قیمت اوراق قرضه: قیمتی است که صادر کننده در ابتدا اوراق قرضه را فروخته است.
از آنجا که خریدار اوراق قرضه با خرید این اوراق سود ثابتی را در بازه زمانی مشخص دریافت می کند نام دیگر اوراق قرضه , اوراق با در آمد ثابت است .
اوراق مشارکت چیست ؟
نوعی از اوراق بهادار است که توسط دولت، شهرداری، شرکتهای دولتی و خصوصی، برای تأمین اعتبار طرحهای عمرانی یا زیرساختی در کشور، منتشر میگردد. تهیهٔ دستورالعمل اجرایی و مقررات ناظر بر انتشار اوراق مشارکت بر عهدهٔ بانک مرکزی است. طبق دستورالعمل بانک مرکزی، اوراق مشارکت اوراق بهاداری هستند که با مجوز بانک مرکزی برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز، طرحهای سودآور تولیدی و خدماتی (به استثنای امور بازرگانی) در چارچوب عقد مشارکت مدنی، توسط سازمان جاری منتشر میشود. در هر ورقهٔ مشارکت، میزان سهم دارندهٔ آن مشخص شدهاست.
ساخت بزرگراه، سد، تونل، جاده، راهآهن، نیروگاه، مجتمعهای اداری و مسکونی و…، نمونههایی از مواردی است که دولت یا شهرداریها، برای تأمین مالی آنها اقدام به انتشار اوراق مشارکت میکنند.
بر پایه ماده ۲ قانون انتشار اوراق مشارکت مصوب ۱۳۷۶/۰۶/۳۰ مجلس شورای اسلامی و ماده ۱ آییننامه اجرایی اجرایی قانون نحوۀ انتشار اوراق مشارکت مصوب ۱۳۷۷/۵/۱۸ هیئت وزیران، اوراق مشارکت چنین معرفی شدهاست :
اوراق بهادار با نام یا بینامی است که به موجب قانون یا مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین و برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرحهای عمرانی- انتفاعی دولت مندرج در قوانین بودجه سالانه کشور یا برای تأمین منابع مالی لازم برای تهیۀ مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی توسط دولت، شرکتهای دولتی، شهرداریها و مؤسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی و مؤسسات عام المنفعه و شرکتهای وابسته به دستگاههای مذکور، شرکتهای سهامی عام و خاص و شرکتهای تعاونی تولید منتشر میشود و به سرمایهگذارانی که قصد مشارکت در اجرای طرحهای یاد شده را دارند از طریق عرضه عمومی واگذار میگردد.
مهمترین ویژگی و برتری اوراق مشارکت نسبت به دیگر اوراق بهادار مانند سهام، ضمانت پرداخت سود است. بدینسان که دارنده اوراق مشارکت اطمینان دارد که سود معین و تضمینشدهای را بهعنوان سود علیالحساب، در بازههای زمانـی مشخص دریافت میکند. اما از آنجا که شرکت یا سازمان منتشرکننده این اوراق نمیتواند خودش، پرداخت سود اوراق را هم تضمین کند، اغلب سود اوراق مشارکتی که در ایران منتشر میشود، از سوی بانکها و موسسات مالی معتبر یا از سوی دولت، تضمین میشود. از این رو، خریدار این اوراق اطمینان دارد که در سررسیدهای معین، سود تعهدشده را دریافت میکند.
سود تضمینشده اوراق مشارکت، به صورت علیالحساب به دارنده اوراق پرداخت میشود، بدین معنا که پس از پایان پروژه و در سررسید نهایی، ناشر اوراق موظف است سود قطعی پروژه را محاسبه کرده و درصورتی که سود قطعی پروژه، بیشتر از سود علیالحساب پرداختی به خریداران اوراق باشد، مابهالتفاوت را به آنها پرداخت نماید. البته، درصورتی که سود قطعی پروژه، از سود علیالحساب پرداختی کمتر باشد، جبران مابهالتفاوت برعهده ضامن اوراق مشارکت است و زیانـی از این بابت، متوجه خریدار این اوراق نیست.
در ایران برای سالها انحصار اوراق مشارکت در انحصار بانک مسکن بود. این بانک تعیینکننده قیمت اوراق نیز بود که از بهمن ۹۶ با ورود بانک ملی ایران به این بحث، این انحصار شکسته شد. و قیمت اوراق کاهش یافت و با کاهش قیمت ارائه آن افزایش یافت. یکی از علل آن فشارهای اقتصادی حاکم بر دولت بود؛ دولت در تلاش است با کمک بانک ملی ایران، از طریق ایجاد تحرک در بخش مسکن ساختارهای اقتصاد را به تحرک وادارد، توزیع بیشتر وام مسکن حجم تقاضا را در بازار مسکن افزایش میدهد و این همان چیزی است که دولت از آن استقبال میکند؛ چرا که دولت بخش مسکن را پیشران اقتصاد میداند.
تفاوت اوراق قرضه با اوراق مشارکت :
هنگام انتشار اوراق قرضه برای وام گیرنده، قوانین و محدودیتی وضع نمی شود ، در حالیکه مبالغ دریافتی در هنگام انتشار اوراق مشارکت قانونا باید در طرحهای از پیش تعیین شده همانند توسعه عمرانی و خدماتی به کار گرفته شود و سود قطعی آن پس از اتمام کار، محاسبه شده و به دارنده اوراق پرداخت گردد .
منبع : دانشنامه ویکیپدیا
قوانین ارسال دیدگاه